Architektura w mieście

  • Ocena
  • Dla dwojga
  • Dla dzieci
  • Dla dorosłych
  • Dla seniorów
Opis

Wielkim dobrem Gdyni jest panujący w niej trójwymiarowy porządek, układ budynków, ulic i miejsc rekreacji, w którym nie ma miejsca na śmieci plombowanej architektury, odpadki z chaosu mających swoje pięć minut, chybionych, budowlanych pomysłów. Zabudowa jej śródmieścia stanowi wyjątkowe na europejską skalę centrum wielkiego miasta od podstaw wzniesione w okresie 20-lecia międzywojennego. W architekturze Europy królował wówczas modernizm - styl cechujący się prostotą, funkcjonalizmem, nowoczesnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi.

W położonej nad morzem, wyrosłej wokół portu wojennego Gdyni został wzbogacony przez liczne marynistyczne oraz morskie odniesienia. Świadczą o tym okrągłe okna budowli przypominające okrętowe bulaje, nadbudówki wzorowane na mostkach kapitańskich, obłe lub ostre bryły budynków mające przywodzić na myśl kadłuby statków czy kształt morskich fal.

Jednym z symboli modernistycznej architektury Gdyni est budynek na ul. 10 Lutego 24. Został zaprojektowany jako siedziba ZUS-u przez Romana Piotrowskiego, wzniesiony w latach 1935-36. Ma charakterystyczną dla stylu, prostą formę, duże okna i jasną elewację. W 1936 r. wystawiono budynek Sądu Rejonowego (pl. Konstytucji 5) zaprojektowany przez Zbigniewa Karpińskiego, Tadeusza Sieczkowskiego i Romana Sołtyńskiego. Do dziś budzi on respekt swą śmiałą architekturą.

Na uznanie zasługuje również Zespół Hali Targowej (ul. Wójta Radtkego 38),którego budynki mają nietuzinkową bryłę. Został wzniesiony w latach 1936-38 według projektu Jerzego Muellera i Stefana Reychmana. Kształt morskich fal naśladują balkony kamienicy Krenskich (ul. Świętojańska 55/ul. Żwirki i Wigury 4),której projektantami byli Zbigniew Kupiec i Tadeusz Kossak. Zaczęto ją budować w 1939 r., ukończono jednak dopiero po 1945 r.

Kamienica Pręczkowskich (Skwer Kościuszki 10-12) zwraca na siebie uwagę wieżyczką kojarzoną z mostkiem kapitańskim i zaokrągleniami ścian, które nawiązują do architektury okrętowej. Skwer Kościuszki, przy którym stoi, stanowi reprezentacyjny plac gdyńskiego śródmieścia (na tym skwerze papież Jan Paweł II odprawił 11 czerwca 1987 r. mszę świętą). Skrzyżowanie skweru z ul. Świętojańską i 10 Lutego uważane jest za punkt centralny Gdyni.

Pośród lasu modernistycznych budowli sterczą w Gdyni obiekty wyrosłe w czasie, gdy miejscowość rozwijała się jako letnisko. Jedną z nich jest dom wójta Radtkego (ul. 10 Lutego 2). Zbudował go w 1912 r. pierwszy polski sołtys, potem wójt Gdyni, Jan Radtke. Bawił tu m.in. Feliks Nowowiejski i Stefan Żeromski.

Innym przykładem poprzedzającej gdyński modernizm budowli jest Dom Abrahama (ul. Starowiejska 30) nazywany tak, ponieważ w latach 1920-23 mieszkał w nim gorący propagator polskości kaszubskiej krainy Antoni Abraham. Budynek wzniesiono w 1904 r., obecnie zajmuje go oddział Muzeum Miasta Gdyni. Jest w nim prezentowana wystawa „Zanim powstało miasto. Gdynia i jej mieszkańcy przed 1926 rokiem”. Można na niej obejrzeć pochodzące z przełomu XIX/XX w. meble, stroje, przedmioty związane z rybołówstwem, należące do kilku kaszubskich rodzin a także pocztówki i fotografie Gdyni z początku XX w.

Mini przewodnik

Typowo miejska zabudowa w Gdyni zaczęła powstawać dopiero w latach ‘20 XX wieku. W architekturze tego czasu dominuje modernizm z wyraźnymi morskimi akcentami w zdobieniach i wykończeniach. Przykłady to Kamienica Pręczkowskich czy Hala Targowa. Wciąż można podziwiać budynki postawione przed przeobrażeniem wioski w port - jak Dom Abrahama lub dom wójta Radtkego.


Opinie

Dodaj opinię
Ocena ogólna:
Dla dwojga:
Dla dzieci:
Dla dorosłych:
Dla seniorów:

Komentarze (0)
Dodaj komentarz
Lokalizacja